آذرگان

در گاهشماری اوستایی روز نهم هر ماه آذر نام دارد و آذر ایزد ویژه ی همه ی آتش ها است و از احترام ویژه ای نسبت به سایر آخشیج ها برخوردار است در ماه آذر روز نهم جشن ویژه ی این ایزد(آذر گان)است که در گاهشماری امروزی (خورشیدی) روز سوم آذر می باشد
در آذر جشن مردم در خانه ها و بام ها آتش می افروختند و آن روز را با شادمانی و خواندن آتش نیایش که بخشی از اوستا است و آماه سازی خوراک های ویژه و آفرینگان خوانی جشن می گرفتند در این روز نیز آتشکده ها را آراسته و آذین بندی می کردند پاکیزگی فردی از جمله ستردن موی و چیدن ناخن در این روز نیکو بودو این باور در این روز خجسته است که رایزنی درباره ی امورو دشواری ها به برآیند خوبی خواهد انجامید
آذر به چم آتش است و یکی از چهار آخشیج پاک کننده نزد ایرانیان است و هنوز در بسیاری از فرهنگ های ایلی و روستاهای دست نخورده و بکر ایران زمین مورد احترام است
یافتن آتش بزرگ ترین پدیده و یافته ی بشر است و پیشرفت بشر بسیار بر پایه ی این یافته است و بر اساس شاهنامه و استوره های ایران یافتن آتش را به هوشنگ شاه پیشدادی نسبت داده اند
از گذشته در هر آیین برای هماهنگی و هدفدار بودن دین پرستش سو (قبله) را گذاشته اند که برای مسلمانان کعبه است و مسلمانان شیعه فزون بر آن یک مهر که از خاک درست شده است را پیش خود گذاشته و سجده می کنند ساختمان کلیسا ها به گونه ای ست که محراب کلیسا همیشه رو به باختر است و مسیحیان هنگام نیایش در کلیسا رو به خاور می ایستند و بیرون از کلیسا رو به عکس عیسا و مریم یا چلیپا(صلیب) به نیایش می پردازند کلیمیان نیز هنگام نیایش رو به اورشلیم(بیت المقدس) دارند و پرستش سوی زرتشتیان نور و روشنایی است و به هر شکل که تجلی نماید خواه این نور از خورشید وماه باشد خواه از آتش و یا چراغ فروزان چون نمادی از وجود پروردگاراست مورد توجه است همچنین زرتشت فرمود که چهار آخشیچ را که آتش و آب وخاک و باد است را پاک نگه دارند این دو دیدگاه احترام به آتش و توجه به سوی آن هنگام نیایش مردمی که از فلسفه ی مزد یسنا(زرتشتی گری) آگاهی نداشتند را بر آن داشت تا پرستندگان اهورمزدا را آتش پرست بخوانند!! و این بسیار جای شگفتی است زیرا زرتشتیان بنا به گفته ی زرتشت تنها پروردگار یکتا را می پرستند