نگاره ی فروهر

نگاره ی فروهر نماد ایران باستان و نماد کنونی زردشتیان است. این نگاره در سنگ نوشته ها و کنده کاری های به جای مانده در پارسه(تخت جمشید)٬بیستون و دیگر جاهای ایران زمین یافت می شود همچنین پیش ازانقلاب اسلامی آرم باشگاه پرسپولیس بوده و فزون بر آن زینت بخش اسکناس های دوران پهلوی بوده است.

واژه ی "فروهر"(پهلوی)یا "فره وشی"(اوستایی) از دو بخش"فرَ" به چم پیش و
جلو و "وَهَر"یا "وشی" به چم بالندگی ٬ افزاینده و ایمان است که روی هم رفته نیروی پیش برنده و پیشرفت آدمی است در یک دیدگاه کلی می توان فروهر را پرتوی خداوندی ومینوی و گونه ی آسمانی هر چیزی دانست.
بنا بر نوشته های درون اوستا٬آدمی از پنج نیروی مینوی به وجودآمده است:

نخستین نیرو "اهو" یا اخو است به چم جان٬که نیروی جنبش٬حرکت وزندگی.
دومین نیرو "دئنا" نام دارد که می توان آن ر به دین ٬بینش و وژدان بیان کرد.
سومین نیرو" بئوذ است که همان نیروی درک وهوش است که در پهلوی "بود" و در پارسی"بوی" گویند.
نیروی چهارم "اورون یا همان روان(روح) آدمی است.
و پنجمین نیرو٬"فروهر که نیروی پیش برنده ونگاهبان است.
شایدکهن ترین جایی که ازاین واژه نام برده شده٬نام یکی از پادشاهان ماد فریورتیس است. همچنین درسنگ نوشته های پارسی باستان نام یکی از سرداران مخالف داریوش بزرگ هخامنشی است که شاه با او پیکار کرد.فروهر را می توان نیرویی دانست که که پرودگار برای نگهداری آفریدگان نیک ایزدی از آسمان فرستاده است.در آیین زردشت همه ی موجودات دارای فروهر می باشند وسراسر آفرینش از پرتو فروهر ها پایدار است. پیش از آفرینش جهان خاکی اهورامزدا٬ فروهر هر یک از آفریدگان نیک این گیتی را در جهان مینوی آفرید و هر فروهر را برای نگهداری آن آفریده به جهان خاکی فرو فرستاد و پس از مرگ آن آفریده فروهر او دیگر بار به سوی آسمان باز می گردد اما هیچ گاه کسی را که به او وابستگی داشته را فراموش نمی کند و هر سال یک بار پیش از نوروز به زمین می آیند و برای همین است که شاید آیین گهنبار سوری(چهارشنبه سوری)و روشن کردن آتش برای روشنایی راه فروهر ها باشد.
ایرانیان باستان وزردشتیان روز نوزدهم فروردین را روز ویژه ی فروهر ها می دانندو به یاد درگذشتگان آیین دینی(نه غم انگیز) بر گزار می کنند.
اکنون به بیان هفت رمز نهفته در نگاره ی فروهر می پردازیم:

نخستین رمز٬ مردی که در میان نگاره است ٬نماد یک انسان کامل و خردمند(پیر خردمند)است که پختگی و دانایی در چهره ی اوست و بزرگی و دانایی آدمی در پی تکامل روح و روان وپالایش درون از آلودگی ها به دست می آید.
دومین رمز٬دست راست رو به بالا نماد نیایش به درگاه مزدا است و همین حالت در نیایش مردم تا به امروز ادامه دارد.
سومین رمز٬حلقه ای ست که در دست چپ پیر خرد مند است و نماد پیوند با خدای یگانه را بیان می کند و این حلقه تا به امروز نماد پیوند است ودر سراسر جهان در جشن های ازدواج٬ حلقه نماد پیمان عروس و داماد می باشد.
چهارمین رمز٬ دو بال عقاب(؟) در سه ردیف که نماد گفتار نیک٬پندار نیک و کردار نیک است.
رمز پنجم حلقه ای ست که بر دور کمر مرد است و نماد زمان بی آغاز و بی انجام است و بیانگر گذر انسان از جهان خاکی(زمین) است.
ششمین رمز که دو رشته ی آویخته از دایره ی زمان است بیانگر دو گوهر همزاد وجود آدمی(نیک و بد)(سپنتا مینو وانگره مینو)است.

"به هم این دو گوهر چوآمد فراز شد آن زندگی بخش و این مرگ ساز"
و هفتمین و واپسین رمز٬دامن سه بند که نماد اندیشه٬گفتار و کردار بد است و از این جهت رو به پایین است که آدمی را از رسیدن به بالا و بزرگی باز می دارد.

سرچشمه ها:

فرهنگ واژگان دکتر ﻤﻌﻴﻥ -
گاهشماری و جشن های اﻴران باستان­ هاشم رضی -
هفت رمز نمادﻴن فروهر ­ﻴسنای تبرﻴزی -