تیرگان

چنین آغاز کرد
آن مرد با دشمن
منم"آرش"سپاهی مرد آزاده
برای آزمون سخت دشمن اینک آماده
در این پیکار در این کار دل خلقی ست در مشتم
....
سیزدهمین روز در هر ماه گاهشماری یکتایی "تیر" یا "تشتر" نام دارد ."تشتر" یک واژه ی پهلوی به چم فرشته ی باران است و به باریدن باران کمک می کند در ماه تیر هنگامی که روز تیر فرا می رسد آن روز را "جشن تیرگان" می نامند .
تیرگان نیز یکی از از جشن های بزرگ ایران باستان و همردیف جشن های نوروز مهرگان و سده بوده که با شکوه ویژه ای برگزار می گشت و اکنون نیز برگزار می شود.
گفته می شود در چنین روزی چون افراسیاب پادشاه تورانی بر منوچهر شاه پیشدادی ایران پیروز می شود واو را در تبرستان گرفتار می کند دو پادشاه با هم سازش می کنند و قرار بر این شد از قله ی دماوند "آرش" جوان دلیر ایرانی تیری به چله ی کمان نهد و رها کند تا مرزدو کشور پیدا شود و "آرش" همه ی توان و جان خود را بر روی این تیر نهاد و پس از رها شدن تیر در گذشت (آری آری جان خود در تیر کرد آرش / کار صد ها صد هزاران تیغه ی شمشیر کرد آرش...) وتیر در کنار رودخانه ی جیحون بر درختی نشست و مرز دو کشور نامیده شد.
دید گاه دیگری در پیوند با جشن تیرگان٬آن است که در زمان ساسانیان وپادشاهی پیروز در ایران هفت سال خشکسالی روی داد ودر چنین روزی مردم به دستور پادشاه رو به بیابان ها آوردند وبا نیایش به درگاه پروردگار آرزوی باریدن باران را کردند و پس از آن باریدن باران آغاز گردید و به شادی آن در چنین روزی ایرانیان به یکدیگر آب می پاشند آنچه ویژگی این جشن است ایرانیان باستان چند روز پیش از جشن خانه ها را پاکیزه می کنند و آب پاشی می کنند و در بامداد روز جشن همه آب تنی کرده تن پوش نو پوشیده به شادی و جشن می پردازند وتار نازکی از ابریشم هفت رنگ و سیم نازک و ظریفی به هم می بافند که به نام تیر و باد شناخته می شود و شاید نشانه ی رنگ های رنگین کمان در آسمان آن روز بارانی پس از هفت سال خشکسالی باشد و یا نمادی از تیر و کمان آرش... این تار در روزجشن به دست بسته می شود و ده روز پس ازجشن آن را به باد می سپارند.
سر چشمه ها:
از نوروز تا نوروز- کوروش نیکنام
فرهنگ فارسی -شادروان دکتر معین
سالنما ی راستی